EU schiet financieel te hulp in coronacrisis: wat kan Nederland verwachten?
De coronacrisis heeft ingrijpende gevolgen voor veel Europese landen. Daarom schiet de Europese Unie financieel te hulp. Wat mag Nederland van deze hulp verwachten? Hebben we er iets aan, of zijn het maatregelen voor de bühne? ERAC-adviseur Vincent Ketelaars dook in de materie en legt het helder voor u uit.
De Europese Commissie heeft 37 miljard euro vrijgemaakt. Dit bedrag is bedoeld om de Europese gezondheidszorg, de arbeidsmarkt en het MKB uit alle betrokken sectoren te ondersteunen. Een indrukwekkend bedrag, maar wat blijkt? Het bestaat maar voor ongeveer een kwart uit Europees geld. De rest kan door de lidstaten zelf worden aangevuld. Ook blijven de voorstellen nauwgezet binnen bestaande budgetten en moet de verdere invulling van de meeste maatregelen binnen iedere lidstaat afzonderlijk gebeuren.
Maatregelen binnen regionale programma’s
Het grootste deel van de maatregelen speelt zich af binnen Europees gefinancierde maar regionaal uitgevoerde programma’s. Namelijk binnen EFRO, ESF en het Visserijfonds. De maatregelen komen uit bestaande budgetten van de begroting 2014-2020, dus uit het laatste ‘financiële jaar’. In Nederland verloopt de uitvoering van deze programma’s professioneel en vlot. Daardoor zijn er nauwelijks nog ‘bestaande budgetten’ in te zetten. De maatregel dat programma’s zich inhoudelijk mogen ‘oprekken’ en corona-gerelateerde projecten subsidie mogen toekennen, betekent daardoor voor Nederland niets. Alle euro’s zijn tenslotte toegekend aan goede projecten.
”De Europese maatregelen zijn door de Nederlandse bril dus vooral maatregelen voor de bühne. Groot in Europese cijfers, klein in Nederlandse betekenis.
Geen extra geld
Helaas. Een andere maatregel is dat de voorschotten uit Europese programma’s eerder beschikbaar zijn. Voor Nederland is dat indicatief 40 miljoen euro. Geen indrukwekkend bedrag op het totale budget van EFRO, ESF en Visserijfonds. Zij hebben namelijk een totaal programmavolume van zeker 2,5 miljard euro. Natuurlijk, iedere euro extra liquiditeit voor een mkb’er is op dit moment welkom, maar het blijft een euro waar de ontvanger al recht op had. Alleen ontvangt hij deze nu wat eerder.
Eerst nationaal, dan Europees
Europa kan in de verharde verhoudingen niet anders dan dit. De lidstaten vechten over een begroting voor 2021-2027. Dan is de sfeer niet naar het beschikbaar stellen van nog extra geld in 2020. Daarnaast, al die euro’s zouden dan van lidstaten zelf moeten komen. Lidstaten die zelf óók maatregelen willen nemen ter bestrijding van corona en het omgaan met de (economische) impact. Lidstaten die nog altijd eerst nationaal denken en dan pas Europees. Hoekstra pronkt liever zelf met een Nederlandse maatregel voor Nederlandse ondernemers, dan dat populistisch sentiment zou worden gevoed dat Nederlandse euro’s naar Italië of Spanje vloeien. Terwijl Nederlandse ondernemers omvallen en Nederlandse ziekenhuizen aan hun patiënten ‘nee’ zouden moeten gaan verkopen.
”Natuurlijk, iedere euro extra liquiditeit voor een mkb’er is op dit moment welkom, maar het blijft een euro waar de ontvanger al recht op had.
Europees Solidariteitsfonds
De uitbreiding van de reikwijdte van het Europees Solidariteitsfonds is een andere maatregel. Nederland zou een beroep kunnen doen op dit fonds. Maar ik verwacht dat dit politiek een ‘no go’ is. Nederland heeft namelijk vorige week nog de inzet van het EU Stabiliteitsmechanisme (ESM) voor corona-maatregelen geblokkeerd, omdat die inzet niet strookt met de afgesproken bedoeling van het ESM. Ook is Nederland één van de felle ‘zuinige lidstaten’ in de discussie over de Europese begroting. Een aanvraag voor het Europees Solidariteitsfonds zou dus wringen met de opstelling van Nederland ten opzichte van deze andere dossiers.
Conclusie
Lang verhaal kort: de Europese maatregelen zijn door de Nederlandse bril dus vooral voor de bühne. Groot in Europese cijfers, klein in Nederlandse betekenis. De maatregelen om wat te spelen met inhoud, regels en deadlines kosten niets. Daarmee zijn deze voor Europa makkelijk te nemen, maar helpen ze geen enkel Nederlands bedrijf in de portemonnee.
Het zijn juist de nationale maatregelen die voor Nederland van groot belang zijn. Momenteel zijn er enkele honderden mkb’ers bezig met de uitvoering van een Europees medegefinancierd project. Die kleine groep kan een beetje baat hebben bij de extra liquiditeit. Maar de grote groep mkb’ers moet het hebben van de kredietlijnen via de Nederlandse overheid en het reguliere bankwezen, waar de Europese Investeringsbank (EIB) zich met extra garantstellingen achter schaart. Kortom: het verschil wordt niet op Europees maar op regionaal niveau gemaakt.
Complete memo ontvangen? Wilt u wat dieper in de de Europese steunmaatregelen duiken? Benieuwd naar onze complete memo hierover? Neem dan contact op met vincentketelaars@erac.nl. Lees trouwens ook zijn visie in een interview op Follow The Money (artikel beschikbaar voor abonnees van FTM).
